CAELUM

CAELUM

a caedo, Graece γλύφανον, apud Theocritum, qui poculum in certamine rustico depositum ita describit,

Καὶ βαθὺ κιςςύβιον κεκλυσμένον ἀδἕι καρῷ

Α᾿μφωὲς νεοτευχὲς, ἔτι γλυφάνοτο ποτόσδον

Τῷ περὶ μὲν χείλη μαρύεται ὑψόθι κιςςούςτκτλ.

Latine scalprum ad verbum, nam γλύφειν est scalpere. Sed Scalprum de celo, quô operantur Argentarii, vix Latini dicunt, ac ne vix quidem: Horatiusque scalpra Sutorum propria facit, l. 2. Serm. Sat. 3. v. 106. quae Graeci σμὶλα vocant ac σμίλια Sed et γλύφανον dixêre scalpellum Graeci, quô calami ad scribendum olim aptabantur, atque attemperabantur, quem et σμίλην, et γλυφὶδα et γλυπτῆρα et γλυφέα vocitârunt; Cannivum hodie Galli appellant, quod cannâ seu harundine scriberent Veteres, non uti nos pennâ. Porro quod celum Veterib. erat, cilium quoque et cilionem appellavêre Latini recentiores. Imo etiam Sicilium, quod est σμίλιον: nam et sicilatos lapides vulgo Galli dicunt, qui sculpti sunt: et sicilare, pro sculpere vel caelare, eixeler. Paulus Silentiarius vero γλύφανον etiam vocat instrumentum, quô lapides sculpebantur, in descr. Ambonis,

------ αὐχένα δ᾿ αὐτοῖς

Κυκλοτερῆ γλυφάνοισ: χάλιψ ἔσφιγξε τορέης.

Sed et λαοτόρους nuncupat, lapidum caelatores et sculptores. Burinum autem vulgo dicunt Galli τὸ γλύφανον, quô cavatores utuntur gemmarum et argenti. Summus Poeta vocem hanc tornum reddidit, Bucolis. l. 3. v. 36.

----- ----- pocula ponam

Fagina, caelatum divini opus Alcimedontis,

Lenta quibus torno facili superaddita vitis etc.

Sed improprie admodum. Licet enim terere omnium commune sit, Tornatorum, Sculptorum, Caelatorum et Rasorum; et tam Tornatores, quam Caelatores radant, aliud tamen proprie ξύσαι vel ξέσαι, aliud γλύψαι, aliud τορνεῦσαι. Tornatores enim ex culpunt et insculpunt ligna, striasque in iis et sulcos faciunt τορνευτηρίῳ, at figuras et sigilla tornô exprimere non possunt: id quod Caelatorum est seu Toreutarum, qui caelô utuntur etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1045. et infra, ubi de Pustulato argento.